عبارت NPK روی برچسب کود نشان‌دهنده نیتروژن، فسفر و پتاسیم است. این ترکیبات سه ماده غذایی اصلی برای رشد گیاهان می‌باشند. علاوه‌براین، اعداد روی برچسب هم نشان‌دهنده نسبت نیتروژن، فسفر و پتاسیم می‌باشند. حتی اگر حروف روی برچسب ثبت نشده نباشد ولی مجموعه‌ای از اعداد مانند ۵-۱۰-۵ روی آن وجود داشته باشد، به این معنی است که کود حاوی ۵ درصد نیتروژن، ۱۰ درصد فسفر و ۵ درصد پتاسیم می‌باشد. ۸۰ درصد باقیمانده مواد مغذی و ترکیباتی جزئی هستند که به کود اضافه شده‌اند. در نظر داشته باشید، گیاهان حدودا به ۱۶ ماده مغذی نیاز دارند. برخی از این ترکیبات از هوا و آب و برخی دیگر مانند آهن، کلسیم و کلر از خاک جذب می‌شوند.
در این مقاله اطلاعات کاملی در خصوص کودهای NPK و نحوه انتخاب بهترین کود به منظور رشد موثر گیاهان آورده شده است.
کود NPK چیست و مواد تشکیل دهنده آن کدامند؟
کود NPK به کودهای حاوی ترکیبات مغذی اصلی نیتروژن، پتاسیم و فسفر اشاره دارد. این ترکیبات برای رشد گیاهان ضروری می‌باشند. در ادامه مطلب، نقش هر یک از این ترکیبات مغذی مورد بررسی قرار گرفته است.
نیتروژن
نیتروژن اولین ترکیبی که در توالی NPK به آن اشاره شده است، نقشی کلیدی در رنگ و تولید کلروفیل گیاهان دارد و همین امر آن را به یک عامل مهم در رشد برگ‌ها تبدیل کرده است. کودهای حاوی نیتروژن بالا اغلب برای چمن یا سایر گیاهانی که رشد برگ‌های سبز در آنها اهمیت بسیاری دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. باغبانان گاهی با مشکل کمبود نیتروژن مواجه می‌شوند، زرد شدن گیاهان اغلب نشان‌دهنده کمبود نیتروژن است. کودهای نیتروژن‌دار یکی از مهم‌ترین کودها هستند که برای باردهی محصولات کشاورزی ضروری می‌باشند.
فسفر
فسفر ترکیب میانی در عبارت NPK می‌باشد. این ترکیب نقشی کلیدی در رشد ریشه‌ها، شکوفه دادن و رشد میوه‌ها برعهده دارد و به همین دلیل یک ماده مغذی اصلی برای گیاهان در فصل بهار است. فسفر در بسیاری از فرایندهای مهم همچون تشکیل بذر نقش دارد.
پتاسیم
پتاسیم آخرین ترکیب در عبارت NPK می‌باشد. این ترکیب به تقویت گیاهان به منظور مقاومت در برابر انواع بیماری، به حرکت آب و مواد مغذی در گیاهان و به طور کلی به سلامت کلی گیاهان کمک می‌کند. کودهای پتاسیم یکی از مهم‌ترین کودهای موجود در بازار هستند.
سایر ترکیبات مغذی
علاوه‌بر این ۳ ترکیب اصلی که معمولا بر روی برچسب ذکر می‌شوند، بیشتر کودها شامل سایر ترکیبات مغذی هم می‌باشند. این ترکیبات شامل کلسیم، منیزیم، آهن، ریزمغذی‌ها می‌باشند. در نظر داشته باشید یک کود خوب علاوه بر ترکیبات اصلی، شامل این ترکیبات مغذی می‌باشد.
اهمیت کود NPK
گیاهان نیازهای غذایی یکسانی ندارند و استفاده نامناسب از کودها می‌تواند خسارت‌های جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد. به طور مثال، وقتی یک کود بیش از حد نیتروژن داشته باشد، گیاه تمام انرژی خود را به جای شکوفه دادن روی برگ‌ها متمرکز می‌کند. چنانچه نمی‌دانید خاک شما چه نیازهایی دارد، بهتر است از طریق یکی از سه روش زیر اقدام کنید.
- خاک خود را توسط متخصصان بررسی کنید
- به جای کودهای شیمیایی از کمپوست استفاده کنید
- از کودهای آهسته رهش استفاده کنید تا احتمال آسیب کمتر باشد.
انواع کودهای NPK
همه گیاهان به منظور حفظ عملکرد بیولوژیکی خود به ریزمغذی‌ها متکی می‌باشند. ریزمغذی‌ها شامل ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند که از منابع غذایی به دست آمده و برای رشد گیاهان ضروری می‌باشند. مواد مغذی اصلی مورد نیاز گیاهان شامل کربن، هیدروژن، اکسیژن و سه ماده معدنی ضروری است. کودهای NPK محصولی ضروری برای رفع نیازهای تغذیه‌ای گل‌ها، درختان، گیاهان و سایر محصولات کشاورزی می‌باشند.
Balanced fertilizers
این کودها که با عنوان ۱۰-۱۰-۱۰ روی برچسب ذکر می‌شوند، یک کود متعادل یا کامل در نظر گرفته می‌شوند. زیرا نسبت نیتروژن، فسفر و پتاسیم آن برابر است.
Incomplete fertilizers
شناسایی کود مناسب به شرایط محصولات و خاک شما بستگی دارد. اگر خاک شما از قبل دارای یکی از سه ماده مغذی اصلی NPK می‌باشد، ممکن است با افزودن مقادیر بیشتری از آن به خاک به گیاهان خود آسیب برسانید. در این مورد، Incomplete fertilizers برای شما انتخاب مناسبی است.
Organic fertilizers
ترکیبات موجود در این کودها از منابع گیاهی، حیوانی یا معدنی می‌باشند. محصولاتی که برچسب “کودهای ارگانیک” دارند، باید مشخص کنند که دارای کدام مواد مغذی ارگانیک هستند.
نحوه انتخاب کود مناسب برای کشاورزی
گیاهان مختلف نیازهای غذایی یکسانی ندارند و بنابراین لازم است قبل از خرید کود، برای ارزیابی خاک و محصولات کشاورزی اقدام کنید. چنانچه کود مناسبی انتخاب نکنید و pH خاک شما خیلی بالا یا خیلی کم باشد، گیاهان نمی‌توانند به برخی مواد مغذی دسترسی پیدا کنند. در ادامه مطلب، نحوه انتخاب کود مناسب برای کشاورزی به تفصیل آورده شده است.
- خاک خود را آزمایش کنید. این ارزیابی به شما می‌گوید که خاک به چه چیزی نیاز دارد.
- قصد دارید چه چیزی در خاک بکارید. برخی از گیاهان ممکن است به نوع خاصی از مواد مغذی نیاز داشته باشند. به طور مثال، برگ‌ها به نیتروژن بیشتری نیاز دارند، در حالی‌که فسفر بیشتر برای گل‌ها و باردهی مناسب است. قبل از خرید کود، باید درک درستی از گیاهان مورد نظر و نیازهای آنها داشته باشید.
- در این مرحله باید کودهای مناسب را شناسایی کنید. به همین منظور باید کودهای مناسب برای چمن، درختان، کاکتوس، گیاهان آپارتمانی، گل‌ها، میوه‌ها و … را پیدا کنید.
- قبل از خرید کود، برچسب آنالیز کود را مطالعه کنید. از بین سه ماده مغذی نیتروژن، فسفر و پتاسیم، نسبت صحیح نیتروژن و فسفر اهمیت بسیاری دارد، زیرا می‌تواند بر مصرف آب تاثیر بگذارد.
- شکل کود مورد نیاز خود را تعیین کنید. بسته به نوع گیاهان، ممکن است لازم باشد از کود سریع رهش استفاده کنید که به شکل مایع اسپری می‌شود. علاوه‌براین، ممکن است کود دانه‌بندی‌شده را برای تغذیه آهسته رهش در طول زمان انتخاب کنید.
- اگر خاک را آزمایش نکرده‌اید و نمی‌دانید چه نیازهایی دارد، بهتر است به جای کودهای کشاورزی از کمپوست یا کودهای آهسته رهش استفاده کنید. بدین‌ترتیب احتمال آسیب‌دیدگی گیاهان کمتر خواهد بود.
پرسش‌های متداول
کود NPK چیست؟
کود NPK حاوی ترکیبات اصلی نیتروژن، فسفر و پتاسیم می‌باشد که برای رشد گیاهان مفید می‌باشد. نیتروژن نقشی کلیدی در رنگ و تولید کلروفیل گیاهان دارد. این در حالیست که فسفر برای باردهی و شکوفه‌دهی مناسب است. پتاسیم هم به حفظ سلامت کلی گیاهان کمک می‌کند.
نسبت NPK به چه معناست؟
نسبت NPK به سه عددی اشاره دارد که نشان‌دهنده درصد نیتروژن، فسفر و پتاسیم در کودهای NPK است. به طور مثال یک کود ۲۰-۲۰-۲۰ دارای ۲۰ درصد نیتروژن، ۲۰ درصد فسفر و ۲۰ درصد پتاسیم است.